Nasz Związek jest stosunkowo młodą organizacją. Powód jest prosty – jest nas górali w Calgary raczej niewielu.
- Górale w Calgary
Górale przyjeżdżali do Calgary przez cały XX wiek lecz raczej tymczasowo i głównie w celach zarobkowych.
Pierwszymi góralami z naszego calgaryjskiego Związku Podhalan, którzy osiedlili się w Calgary byli Karolina i Józef Kapel jak i Anna i Jan Kułach w 1981 roku.
Warto tutaj również wspomnieć rodzinę Walczaków. Małżeństwo to już nie żyje, natomiast córka Małgorzata mieszkająca w High River cały czas wspiera nasz związek. Władysław Walczak był jednym ze współzałożycieli pierwszego Związku Podhalan w Kanadzie. Był on także jedną z niewielu osób które pisały poezję w starym góralskim dialekcie.
Poniższy przykład pochodzi z książki pt. „Wiersze” wydanej z okazji 25lecia Związku Podhalan w Kanadzie:
Śleboda
Sumi smreków regiel hruby, wiyrchowom nute prec niesiy.
Po spadak wańcisk – tardze, na drobne ślebodne rzyźniy.
Jedną z najważniejszych inicjatyw góralskich w Calgary jest góralsko rzeźbiona kapliczka w polskim kościele pod wezwaniem Matki Bożej Królowej Pokoju.
Warta przy grobie Pańskim w góralskiej kapliczce.
Kapliczka ta powstała w roku 1992 zanim jeszcze został założony Związek Podhalan w Calgary (ZPC). Głównym inicjatorem tego przedsięwzięcia był ówczesny proboszcz polskiego kościoła w Calgary ks. Olbryś. Natomiast samą kapliczkę wykonał Jan Zubek z Edmonton. Od momentu stworzenia kapliczka ta jest wykorzystywana jako miejsce dla szopki Bożonarodzeniowej, jak i Grobu Pańskiego w okresie Wielkanocnym. W pozostałym czasie umieszczony jest tam obraz Jezusa Miłosiernego jak i rzeźba Jezusa Frasobliwego.
Warto wspomnieć, że górale z Calgary uczestniczą w popularnych jasełkach organizowanych przez siostry Dominikanki w domu polskim już od 1991 roku (z przerwami). W tym czasie byli to Karolina, Józef i Ryszard Kapel, Anna Kułach, Maria i Jan Strączek, Wojciech Galica i Adam Głodkiewicz.
- Historia Związku Podhalan w Calgary
Związek Podhalan w Calgary powstał w 2010 roku.
Górale mieszkający w Calgary, którzy chcieli czynnie uczestniczyć w kultywowaniu kultury Podhala włączali się w życie Związku Podhalan w Edmonton (ZPE), który powstał na początku lat 90tych.
Pierwsze rozmowy w sprawie założenia Związku Podhalan w Calgary miały miejsce na początku 2010 roku pomiędzy ks. Karciarzem, ówczesnym prezesem ZPE Wojciechem Chlebkiem i Marią Strączek z Calgary. Na zebraniu ZPE w lutym 2010 roku Maria Strączek została wybrana przedstawicielem górali w Calgary. Zobowiązała się ona także założyć Związek Podhalan w Calgary.
Msza inauguracyjna odbyła się we wrześniu 2010 roku w kościele Matki Bożej Królowej Pokoju i została odprawiona przez ks. Wł. Karciarza.
Na mszy tej pojawili się członkowie ZPE jak i przedstawiciele górali z Vancouver.
Od tej pory ZPC bierze czynnie udział w życiu polonijnym w Calgary:
– Organizuje coroczny piknik góralski
– Uczestniczy w obrzędach religijnych (w tym straż przy Grobie Pańskim)
– Uczestniczy w redyku podhalańskim w Idaho/USA
– Bierze udział w opłatkach góralskich (głównie w Edmonton)
Nasz Związek skupia w swoim gronie nie tylko rodowitych górali, którzy pielęgnują swoją odrębność kulturową i obyczajową, lecz również sympatyków, którym leży na sercu dobro i rozwój tych ziem z poszanowaniem tradycji naszych Ojców.
Chcemy mieć wśród nas ludzi, o których można powiedzieć za W. Orkanem:
“… miej charakter ! Ze wsią rodzinną żyj i daj jej co najlepsze z duszy swej. Wróć braciom coś wiedzą zdobył. Nie przecinaj korzeni łączących cię z rodzinną ziemią, choćbyś na końcu świata się znalazł.”
- Górale w Ameryce Północnej
Góralszczyzna, jej obecność na kontynencie Ameryki Północnej sięga początków XX wieku. Aktualnie Związek Górali w Stanach Zjednoczonych, głównie w Chicago liczy ponad 5,000 członków. W Kanadzie najliczniejszym ośrodkiem jest rejon Toronto.
W tym miejscu należy ponownie wymienić osobę ks. Wł. Karciarza, z pochodzenia górala, który podjął energiczną inicjatywę i w dniu 08 IX, 1978 r. doprowadził do założenia Związeku Podhalan w Kanadzie. Wtedy ten młody kapłan, którego wielki zapał, poświęcenie i umiłowanie naszej Tatrzańskiej Ojczyzny dały początek pięknemu zrywowi górali z Toronto i okolic.
Po tym założono kolejne koła w Edmonton (1993) i Vancouver (2004), w końcu również u nas w Calgary (2010).
Więcej informacji na temat formowania struktur Związku Podhalan w Kanadzie można przeczytać na poniższej stronie:
https://zwiazekpodhalankanada.com/history/